Het is redelijk makkelijk om rationeel te leren denken. Elk mens kan het
simpelweg omdat we zo geboren zijn. Het zou natuurlijk ook gek zijn als we
helemaal niet rationeel waren. Dan zou niemand een ander kunnen begrijpen. Wie
z’n geest wil aanscherpen kan overal op internet terecht. Er zijn dozijnen
sites die je uitleggen welke denkfouten er bestaan en soms vertellen ze erbij
hoe je die kunt vermijden. Het gaat dan om logische denkfouten. mensenrede
raadt iedereen aan af en toe eens te oefenen met het voorkomen van denkfouten.
Het kan zeker geen kwaad.
Het gevaar is dat we heel goed kunnen worden in redeneren – debaters zijn
er verschrikkelijk goed in – en vergeten dat logica niet hetzelfde is als
ratio. We gaan onze logische skills dan gebruiken om discussies te winnen, om
onze zin te krijgen of om anderen te overtuigen. Dat is niet rationeel, althans
niet echt ware rationaliteit. Het is een slap aftreksel ervan, een stapel
trucjes. Stel dat je alle denkfouten helemaal uit je hoofd kent, met de vaak
Latijnse namen erbij, en die snel en daadkrachtig kan toepassen. Dat is op zich
mooi. Je bent nu kinderlijk rationeel. Je past nog steeds je vaardigheden toe
op je eigen mening en je eigen voorkeur.
Volwassen Rede zoekt naar de waarheid, zoekt naar de beste beschrijving
daarvan, wat we er zelf ook van vinden. Het is die houding die onze rede, onze
ratio, volwassen maakt. Tegelijk levert dit ons een enorme bevrijding op.
Mensen die volwassen rationeel zijn hebben geen tegenstanders meer, ze komen er
vroeg of laat altijd samen uit. Mensen die volwassen rationeel zijn hebben geen
bevestiging meer nodig, hoeven geen gelijk meer te hebben en ze besparen enorm
veel tijd. Hoe leuk zou het niet zijn om geen zinloze discussies meer te
voeren?
Bovenal is Volwassen Rede heilzaam voor ten eerste ons zelf maar ten tweede
zeker ook voor de mensheid.
